آنچه شما را به خواندن این مقاله ترغیب کرده است احتمالا تشخیص پزشک مبنی بر احتمال ابتلا به دیابت در خود و یا اطرافیان و یا خوانش یک تحقیق در خصوص این بیماری پیشرفت کننده همه‌گیر است. به هر جهت دیابت به عنوان یک بیماری با آمار ابتلای بالا در کشورهای پیشرفته، نیمه پیشرفته و حتی کشورهای کمتر پیشرفته شناخته می‌شود.
نتایج یک مطالعه ملی نشان می‌دهد 15 درصد ایرانی‌ها، مبتلا به دیابت و 25 درصد در مرحله پیش دیابت هستند و استان یزد در راس شیوع دیابت در مناطق مختلف کشور قرار دارد. اما دیابت با چه سازوکاری ایجاد می‌شود و اساسا کدام اندام‌های بدن را نشانه می‌گیرد؟
در تعریفی ساده در صورت ابتلا به دیابت بدن قادر به پردازش و استفاده صحیح از گلوکز غذایی که می‌خورید نیست. انواع مختلفی از دیابت وجود دارد که به وجود آمدن هر کدام دلایل متفاوتی دارند، اما همه آنها در مشکل مشترک داشتن گلوکز بیش از حد در جریان خون مشترک هستند. درمان‌ها شامل دارو درمانی و یا انسولین است که در ادمه بطور مشخص‌تری به آن می‌پردازیم. به خاطر داشته باشید با اتخاذ یک سبک زندگی سالم می‌توان از برخی از انواع دیابت پیشگیری کرد.
دیابت چیست؟
زمانی به دیابت مبتلا می‌شوید که بدن شما قادر به جذب قند (گلوکز) به سلول‌های خود و استفاده از آن برای انرژی نباشد. این روند منجر به تجمع قند اضافی در جریان خون خواهد شد.
نکته مهم این است که دیابت کنترل نشده می‌تواند منجر به عواقب جدی و همچنین باعث آسیب به طیف گسترده‌ای از اندام‌ها و بافت‌های بدن از جمله قلب، کلیه ها، چشم‌ها و اعصاب شود.
چرا سطح گلوکز بالا می‌رود و چگونه این اتفاق می‌افتد؟
فرآیند هضم شامل تجزیه غذایی که می‌خورید به منابع مختلف مواد مغذی است. هنگامی که کربوهیدرات مصرف می‌کنید (مثلا نان، برنج، ماکارونی)، بدن آن را به قند (گلوکز) تجزیه می‌کند. هنگامی که گلوکز در جریان خون قرار دارد، برای رسیدن به مقصد نهایی خود، جایی که در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد، یعنی داخل سلول‌های بدن (سلول‌ها بافت‌ها و اندام‌های بدن را تشکیل می دهند) به کمک نیاز دارد. این کمک انسولین است.
انسولین هورمونی است که با کمک پانکراس (عضوی که در پشت معده مستقر شده) ساخته می‌شود. کار پانکراس آزاد کردن انسولین در جریان خون است. به عبارت دیگر انسولین به مثابه “کلید” عمل می‌کند که قفل “در” دیواره سلولی را می‌گشاید و به گلوکز اجازه می‌دهد تا وارد سلول‌های بدن شود. گلوکز، سوخت یا همان انرژی مورد نیاز بافت‌ها و اندام‌ها را برای عملکرد مناسب فراهم می‌کند.
اگر شما مبتلا به دیابت باشید دو حالت اتفاق افتاده است:
- پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌کند.
- لوزالمعده انسولین می‌سازد، اما سلول‌های بدن به آن پاسخ نمی‌دهند و نمی‌توانند آنطور که باید از آن استفاده کنند. در این صورت اگر گلوکز نتواند وارد سلول‌های بدن شود، در جریان خون باقی مانده و سطح گلوکز خون افزایش خواهد یافت.
انواع مختلف دیابت
قطعا به خوبی می‌دانید که انواع دیابت عبارتند از:
دیابت نوع 1
این نوع دیابت در واقع یک بیماری خودایمنی به شمار می‌رود. به این معنا که بدن به خود حمله می‌کند. در این حالت سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده از بین می‌روند. گفتنی است که 10درصد از افراد مبتلا به دیابت، به دیابت نوع 1 مبتلا هستند که معمولاً در کودکان و بزرگسالان جوان تشخیص داده می‌شود به طوری که تا پیش از این به عنوان دیابت “جوانان” شناخته می‌شد، با این حال می‌تواند در هر سنی ایجاد شود.. به علت اینکه افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید هر روز انسولین مصرف کنند، به آن دیابت وابسته به انسولین نیز می‌گویند.
دیابت نوع 2
در این نوع از دیابت، بدن یا انسولین کافی تولید نمی‌کند یا سلول‌های بدن به طور معمول به انسولین پاسخ نمی‌دهند. این نوع دیابت شایع‌ترین نوع دیابت است به طوری که 95درصد از افراد مبتلا به دیابت، به دیابت نوع 2 هستند. لازم به ذکر است که معمولاً در افراد میانسال و مسن رخ می‌دهد. سایر نام‌های رایج برای نوع 2 شامل دیابت بزرگسالان و دیابت مقاوم به انسولین است.
پیش دیابت
احتمالا توانسته باشید از نام این نوع دیابت، آن را تعریف کنید. این نوع دیابت در واقع برای مرحله قبل از دیابت نوع 2 مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر پیش دیابت یعنی سطح گلوکز خون بالاتر از حد طبیعی است، اما به اندازه‌ای بالا نیست که به طور رسمی دیابت نوع 2 تشخیص داده شود.
دیابت بارداری
این نوع دیابت هم مشخصا مختص زنان باردار است، در تعریفی دیگر این نوع دیابت در برخی از زنان در دوران بارداری ایجاد می‌شود. خوشبختانه دیابت بارداری معمولا بعد از بارداری از بین می‌رود. اما خاطرنشان کنیم که، اگر دیابت بارداری دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی قرار دارید.
انواع کمتر شایع دیابت عبارتند از:
- سندرم‌های دیابت تک‌وژنیک: این نوع دیابت اشکال ارثی نادر دیابت هستند که تا 4درصد از کل موارد را تشکیل می‌دهند. به عنوان مثال می‌توان به دیابت نوزادی و دیابت با شروع بلوغ در جوانان اشاره کرد.
- دیابت مرتبط با فیبروز کیستیک: این نوع دیابت مخصوص افراد مبتلا به این بیماری است.
- دیابت ناشی از دارو یا مواد شیمیایی: نمونه هایی از این نوع پس از پیوند عضو، پس از درمان HIV/AIDS یا با استفاده از استروئید گلوکوکورتیکوئیدی همراه است.
- دیابت بی مزه: یک بیماری نادر مشخص است که باعث می‌شود کلیه‌های مقدار زیادی ادرار تولید کنند.
میزان همه‌گیری و شیوع دیابت
حدود 34.2 میلیون نفر در تمام سنین – حدود 1 در 10 – در ایالات متحده به دیابت مبتلا هستند. حدود 7.3 میلیون بزرگسال 18 ساله و بالاتر (حدود 1 در 5) از ابتلای خود به دیابت اطلاعی ندارند (تنها کمتر از 3درصد از کل بزرگسالان ایالات متحده). با افزایش سن تعداد افرادی که به دیابت مبتلا می‌شوند افزایش می‌یابد. بیش از 26 درصد از بزرگسالان 65 سال و بالاتر (حدود 1 در 4) دیابت دارند.
چه کسانی به دیابت مبتلا می‌شوند و عوامل خطر ابتلا به دیابت چیست؟
عواملی که خطر ابتلا را افزایش می‌دهند بسته به نوع دیابتی که افراد در نهایت به آن مبتلا می‌شوند متفاوت است.
عوامل خطر برای دیابت نوع 1 عبارتند از:
- داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت نوع 1 (والدین یا خواهر و برادر)
- آسیب به پانکراس (مانند عفونت، تومور، جراحی یا تصادف).
- وجود اتوآنتی بادی‌ها (آنتی‌بادی‌هایی که به اشتباه به بافت‌ها یا اندام‌های بدن خود حمله می‌کنند).
- استرس فیزیکی (مانند جراحی یا بیماری)
- قرار گرفتن در معرض بیماری‌های ناشی از ویروس‌ها
عوامل خطر برای پیش دیابت و دیابت نوع 2 عبارتند از:
- سابقه خانوادگی ابتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع 2 (والدین یا خواهر و برادر)
- سیاه پوست، اسپانیایی تبار، بومی آمریکایی، نژاد آسیایی-آمریکایی یا جزیره نشین اقیانوس آرام بودن
- داشتن اضافه وزن یا چاقی
- داشتن فشار خون بالا
- داشتن کلسترول HDL پایین (کلسترول “خوب”) و سطح تری گلیسیرید بالا
- عدم فعالیت بدنی
- داشتن 45 سال یا بیشتر
- ابتلا به دیابت بارداری
عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری عبارتند از:
- سابقه خانوادگی ابتلا به پیش دیابت یا دیابت نوع 2 (والدین یا خواهر و برادر)
- آفریقایی-آمریکایی، اسپانیایی تبار، بومی آمریکایی یا آسیایی-آمریکایی بودن.
- داشتن اضافه وزن یا چاقی قبل از بارداری
- داشتن بالای 25 سال سن
علائم و علل ابتلا به دیابت
چه چیزی باعث دیابت می‌شود؟ این اصلی‌ترین پرسش در افرادی است که به این بیماری مبتلا هستند یا احتمال ابتلا به آن را دارند.
علت دیابت، صرف نظر از نوع آن، گردش بیش از حد گلوکز در جریان خون است. با این حال دلیل بالا بودن سطح گلوکز خون بسته به نوع دیابت متفاوت است. در ادامه علت ابتلا به انواع دیابت را آورده‌ایم:
علل دیابت نوع 1
همانطور که در بالا اشاره شد، این نوع دیابت یک بیماری سیستم ایمنی است. بدن به سلول‌های تولید کننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد. در ادامه این روند بدون انسولین که به گلوکز اجازه ورود به سلول‌های را بدهد، گلوکز در جریان خون انباشته می‌شود. توجه داشته باشید که ژن‌ها نیز ممکن است در برخی از بیماران نقش داشته باشند. همچنین، یک ویروس ممکن است باعث حمله سیستم ایمنی شود.
علت دیابت نوع 2 و پیش دیابت
علت در ابتلا به این نوع دیابت این است که سلول‌های بدن اجازه نمی‌دهند انسولین آنطور که باید کار کند تا گلوکز وارد سلول‌ها شود. در واقع سلول‌های بدن نسبت به انسولین مقاوم می‌شوند. در نهایت لوزالمعده نمی‌تواند انسولین کافی برای غلبه بر این مقاومت تولید کند و در آخر سطح گلوکز در جریان خون افزایش می‌یابد.
علت دیابت بارداری
هورمون‌هایی که در طول بارداری توسط جفت تولید می‌شوند، سلول‌های بدن را نسبت به انسولین مقاوم‌تر می‌کنند. در ادامه پانکراس نمی‌تواند انسولین کافی برای غلبه بر این مقاومت تولید کند و نهایتا گلوکز بیش از حد در جریان خون باقی می‌ماند.
علائم کلی دیابت چیست؟
به طور کلی علائم دیابت عبارتند از:
- افزایش تشنگی
- احساس ضعف و خستگی
- تاری دید
- بی حسی یا گزگز در دست‌ها یا پاها
- زخم‌ها یا بریدگی هایی که به کندی بهبود می‌یابند
- کاهش وزن بدون علت(رژیم)
- تکرر ادرار
- عفونت‌های مکرر بدون دلیل
- خشکی دهان
علائم در جنسیت متفاوت
- در زنان: خشکی پوست و خارش آن و عفونت‌های قارچی مکرر یا عفونت‌های مجاری ادراری
- در مردان: کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، کاهش قدرت عضلانی
علائم با توجه به نوع دیابت
دیابت نوع 1:
- علائم می‌توانند به سرعت ایجاد شوند( طی چند هفته یا چند ماه).
- شروع علائم در جوانی، کودکی، نوجوانی یا اوایل بزرگسالی
- سایر علائم: تهوع، استفراغ یا درد معده و عفونت‌های قارچی یا عفونت‌های دستگاه ادراری.
دیابت نوع 2 و علائم پیش دیابت
در این نوع دیابت ممکن است اصلاً علائمی وجود نداشته باشد یا فرد متوجه آن نشود، زیرا در طی چندین سال به کندی ایجاد می‌شود. علائم معمولاً در بزرگسالی شروع می‌شود، اما پیش دیابت و دیابت نوع 2 در همه گروه‌های سنی در حال افزایش است.
دیابت بارداری:
زنان باردار معمولاً علائمی را متوجه نمی‌شوند. به همین خاطر باید متخصص زنان و زایمان باید از نظر دیابت بارداری بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری آزمایش را تجویز کند.
عوارض دیابت
عوارض دیابت چیست؟
در خصوص عوارض این بیماری می‌توان اشاره کرد که اگر سطح گلوکز خون برای مدت طولانی بالا بماند، بافت‌ها و اندام‌های بدن آسیب جدی خواهند دید. برخی از عوارض می‌توانند در طول زمان تهدید کننده زندگی نیز باشند.
عوارض عبارتند از:
- مشکلات قلبی عروقی از جمله بیماری عروق کرونر، درد قفسه سینه، حمله قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا، کلسترول بالا، آترواسکلروز (تنگی عروق)
- آسیب عصبی (نوروپاتی) که باعث بی‌حسی و سوزن سوزن شدن می‌شود. این آسیب از انگشتان پا شروع شده و سپس گسترش می‌یابد.
- آسیب کلیه (نفروپاتی) که می‌تواند منجر به نارسایی کلیه یا نیاز به دیالیز یا پیوند شود.
- آسیب چشم (رتینوپاتی) که می‌تواند منجر به نابینایی شود. مثل آب مروارید، گلوکوم.
- آسیب پا از جمله آسیب عصبی، جریان خون ضعیف و بهبود ضعیف بریدگی‌ها و زخم ها.
- عفونت‌های پوستی
- اختلال در نعوظ
- از دست دادن شنوایی
- افسردگی
- زوال عقل
- مشکلات دندانی
عوارض دیابت بارداری:
عوارض متوجه مادر: پره اکلامپسی (فشار خون بالا، پروتئین اضافی در ادرار، تورم پا/پا)، خطر ابتلا به دیابت بارداری در بارداری‌های بعدی و خطر ابتلا به دیابت در مراحل بعدی زندگی.
عوارض متوجه نوزادان: وزن بیشتر از حد طبیعی هنگام تولد، قند خون پایین (هیپوگلیسمی)، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در طول زمان و مرگ در مدت کوتاهی پس از تولد.
تشخیص و آزمایشات مربوط به دیابت
دیابت با بررسی سطح گلوکز در آزمایش خون تشخیص داده و مدیریت می‌شود. سه آزمایش وجود دارد که می‌تواند سطح گلوکز خون را اندازه گیری کند:
- آزمایش گلوکز ناشتا
- آزمایش قند تصادفی
- آزمایش A1c
- تست تحمل گلوکز خوراکی
- تست دیابت بارداری
آزمایش گلوکز پلاسمای ناشتا: این آزمایش بهتر است صبح بعد از هشت ساعت ناشتا انجام شود.
تست تصادفی گلوکز پلاسما: این آزمایش را می‌توان در هر زمان و بدون نیاز به ناشتا انجام داد.
تست A1c: این آزمایش که HbA1C یا آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله نیز نامیده می‌شود، میانگین سطح گلوکز خون را در دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد. این آزمایش میزان گلوکز متصل به هموگلوبین را اندازه گیری می‌کند (پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز خون که حامل اکسیژن است) ناشتا بودن قبل از این آزمایش لازم نیست.
تست تحمل گلوکز خوراکی: در این آزمایش ابتدا سطح گلوکز خون پس از یک شب ناشتا اندازه گیری می‌شود. سپس یک نوشیدنی شیرین به بیمار داده می‌شود. سپس سطح گلوکز خون در ساعت یک، دو و سه بررسی خواهد شد.
تست دیابت بارداری: برای زنان باردار دو آزمایش قند خون وجود دارد. به این صورت که مادر با آزمایش چالش گلوکز، یک مایع شیرین می‌نوشد و سطح گلوکز یک ساعت بعد بررسی می‌شود. (ناشتایی برای این آزمایش لازم نیست) اگر این آزمایش سطح گلوکز بالاتر از حد طبیعی (بیش از 140 میلی لیتر در دسی لیتر) را نشان دهد، آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (همانطور که در بالا توضیح داده شد) انجام می‌شود.
* توجه: اگر پزشک به دیابت نوع 1 مشکوک باشد، نمونه خون و ادرار جمع آوری و آزمایش می‌شود. خون برای اتوآنتی بادی‌ها (یک نشانه خودایمنی که بدن به خود حمله می‌کند) بررسی می‌شود. ادرار برای وجود کتون‌ها بررسی می‌شود (نشانه ای که بدن در حال سوزاندن چربی به عنوان منبع انرژی خود است). این علائم نشان دهنده دیابت نوع 1 است.
برای تشخیص و سنجش میزان قند خون می‌توانید از …… استفاده کنید.
چه کسانی باید از نظر دیابت آزمایش شوند؟
اگر علائم یا عوامل خطر دیابت وجود داشته باشد، باید آزمایش صورت گیرد. هرچه دیابت زودتر تشخیص داده شود، درمان زودتر شروع می‌شود و می‌توان عوارض را کاهش داد یا از آن پیشگیری کرد. اگر آزمایش خون نشان دهد که فرد مبتلا به پیش دیابت است، باید با پزشک برای ایجاد تغییرات در سبک زندگی (مانند کاهش وزن، ورزش، رژیم غذایی سالم) و پیشگیری یا به تاخیر انداختن ابتلا به دیابت نوع 2 همکاری کنید.
توصیه‌های آزمایشی خاص اضافی بر اساس عوامل خطر
آزمایش برای تشخیص دیابت نوع 1:
- آزمایش در کودکان و بزرگسالان جوانی که سابقه خانوادگی دیابت دارند.
- به طور معمول، افراد مسن ممکن است به دیابت نوع 1 نیز مبتلا شوند. بنابراین، آزمایش در بزرگسالانی که به بیمارستان مراجعه می‌کنند و مشخص می‌شود که مبتلا به کتواسیدوز مرتبط با دیابت هستند، مهم است. کتواسیدوز یک عارضه خطرناک است که می‌تواند در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 رخ دهد.
آزمایش برای تشخیص دیابت نوع 2:
- بزرگسالان 45 ساله یا بالاتر
- افراد بین 19 تا 44 ساله که دارای اضافه وزن یا چاقی و دارای یک یا چند عامل خطر هستند.
- زنانی که دیابت بارداری داشته‌اند.
- کودکان بین 10 تا 18 ساله که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند و در حداقل دو عامل خطر برای دیابت نوع 2 دارند.
آزمایش برای تشخیص دیابت بارداری
- تمام زنان بارداری که تشخیص دیابت دارند
- آزمایش بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری
دیابت چگونه مدیریت می‌شود؟
بد نیست بدانید که دیابت کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مدیریت بهتر دیابت، باید اقداماتی را انجام دهید تا عوامل خطر خود را تحت کنترل و در محدوده طبیعی نگه دارید، از جمله:
- با پیروی از یک برنامه غذایی، مصرف داروهای تجویز شده و افزایش سطح فعالیت، سطح گلوکز خون خود را تا حد امکان نزدیک به نرمال نگه دارید.
- سطح کلسترول خون (سطوح HDL و LDL) و تری گلیسیرید خود را تا حد امکان نزدیک به محدوده طبیعی نگه دارید.
- فشار خون خود را کنترل کنید. فشار خون نباید بیش از 140/90 میلی‌متر جیوه باشد.
برای مدیریت دیابت لازم است:
پیروی از یک برنامه غذایی سالم: از رژیم مدیترانه‌ای (سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، میوه ها، چربی‌های سالم، قند کم) یا رژیم دش پیروی کنید. این رژیم‌ها سرشار از مواد مغذی و فیبر و چربی و کالری کم هستند. برای کمک به درک تغذیه و برنامه‌ریزی وعده‌های غذایی به یک متخصص تغذیه راجعه کنید.
ورزش منظم: سعی کنید در اکثر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید. پیاده‌روی کنید.
رسیدن به وزن سالم: با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود برای ایجاد یک برنامه کاهش وزن کار کنید.
دیگر موارد لازم:
- مصرف دارو و انسولین، در صورت تجویز، و رعایت دقیق توصیه‌های مربوط به نحوه و زمان مصرف آن
- نظارت بر قند و فشار خون در خانه
- ترک سیگار
چگونه سطح گلوکز خون خود را چک کنم؟
بررسی سطح گلوکز خون مهم است، زیرا نتایج بر تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه چیزی بخورید، نوع فعالیت بدنی و هر گونه داروی مورد نیاز و تنظیم یا افزودن انسولین تاثیرگذار است.
رایج ترین راه برای بررسی سطح گلوکز خون با استفاده از دستگاه اندازه‌گیری قند خون است. با این آزمایش، روی انگشت سوزنی قرار می‌گیرد که با یک فشار کوچک قطره خونی خارج می‌شود، قطره خون را روی نوار تست می‌مالید، نوار را داخل دستگاه اندازه‌گیری می‌کنید و دستگاه اندازه‌گیری سطح گلوکز را در آن لحظه نشان می‌دهد. پزشک به شما خواهد گفت که چند بار باید سطح گلوکز خود را بررسی کنید.
پایش مداوم گلوکز چیست؟
پیشرفت‌های تکنولوژی راه دیگری را برای نظارت بر سطح گلوکز در اختیار ما قرار داده است. پایش مداوم گلوکز از یک حسگر کوچک در زیر پوست استفاده می‌کند. نیازی حسگر این دستگاه گلوکز را اندازه گیری می‌کند و می‌تواند نتایج را در هر زمانی در طول روز یا شب نمایش دهد. از پزشک خود در مورد مانیتورهای تست قند همراه بپرسید تا ببینید آیا این گزینه برای شما مناسب است یا خیر.
سطح گلوکز خون چقدر باید باشد؟
به خاطر داشته باشید در این مورد پزشک ممکن است محدوده هدف خاصی برای شما تعیین کند. با این حال، به طور کلی سطح گلوکز خون خود را در این بازه حفظ کنید:
- قبل از غذا: بین 80 تا 130 میلی‌گرم در دسی‌لیتر.
- دو ساعت پس از شروع غذا: کمتر از 180 میلی‌گرم در دسی‌لیتر.
اگر سطح گلوکز خون پایین باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
داشتن سطح گلوکز خون کمتر از حد طبیعی (معمولا زیر 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر) هیپوگلیسمی نامیده می‌شودو به این معنا است که بدن به قند نیاز دارد.
علائمی که ممکن است در صورت داشتن هیپوگلیسمی تجربه کنید عبارتند از:
- ضعف یا لرزش
- تعریق(عرق کردن)
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
- گرسنگی ناگهانی
- پوست رنگ‌پریده
- بی‌حسی در دهان یا زبان
- تحریک‌پذیری، عصبی بودن
- بی‌ثباتی
- کابوس، رویاهای بد، خواب ناآرام
- تاری دید
- سردرد، تشنج
*توجه: اگر هیپوگلیسمی کنترل نشود، ممکن است از هوش بروید.
اگر سطح گلوکز خون بالا باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر گلوکز بیش از حد در خون باشد، وضعیتی به نام هیپرگلیسمی مبتلا رخ می‌دهد. هیپرگلیسمی به صورت زیر تعریف می‌شود:
- سطح گلوکز خون بیشتر از 125 میلی‌گرم در دسی‌لیتر در حالت ناشتا
- سطح گلوکز خون بیش از 180 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یک تا دو ساعت پس از غذا خوردن
دیابت چگونه درمان می‌شود؟
درمان دیابت به نوع دیابت، میزان کنترل سطح گلوکز خون و سایر شرایط سلامتی بستگی دارد.
- درمان دیابت نوع 1: اگر به این نوع مبتلا هستید، باید هر روز انسولین مصرف کنید. چراکه پانکراس دیگر انسولین نمی‌سازد.
- درمان دیابت نوع 2: اگر به این نوع مبتلا هستید، درمان‌های می‌تواند شامل داروها (هم برای دیابت و هم برای شرایطی که عوامل خطر دیابت هستند)، انسولین و تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن، انتخاب غذای سالم و فعالیت بدنی بیشتر باشد.
- درمان پیش دیابت: اگر به پیش دیابت مبتلا هستید، هدف این است که از پیشرفت به دیابت جلوگیری شود. درمان‌ها بر روی عوامل خطر قابل درمان متمرکز هستند، مانند کاهش وزن با خوردن یک رژیم غذایی سالم (مانند رژیم غذایی مدیترانه ای) و ورزش (حداقل پنج روز در هفته به مدت 30 دقیقه). بسیاری از راهکارهایی که برای پیشگیری از دیابت استفاده می‌شود، همان راهبردهایی است که برای درمان دیابت توصیه می‌شود (به بخش پیشگیری از این مقاله مراجعه کنید).
- درمان دیابت بارداری: اگر به این نوع مبتلا هستید و سطح گلوکز خیلی بالا نیست، درمان اولیه ممکن است اصلاح رژیم غذایی و ورزش منظم باشد. اگر سطح گلوکز بسیار بالا باشد، تیم مراقبت‌های بهداشتی ممکن است دارو یا انسولین را شروع کنند.
داروهای خوراکی و انسولین به یکی از روش‌های زیر برای درمان دیابت عمل می کنند:
- پانکراس را تحریک می‌کند تا انسولین بیشتری بسازد و آزاد کند
- آزاد شدن گلوکز از کبد را کند می‌کند (گلوکز اضافی در کبد ذخیره می‌شود).
- از تجزیه کربوهیدرات‌ها در معده یا روده جلوگیری می‌کند تا بافت‌های نسبت به انسولین حساس تر شوند (بهتر واکنش نشان دهند).
- به خارج شدن گلوکز بدن از طریق افزایش ادرار کمک می‌کند.
چه داروهای خوراکی برای درمان دیابت تایید شده است؟
بیش از 40 دارو توسط سازمان غذا و دارو برای درمان دیابت تایید شده است. بررسی همه این داروها از حوصله این مقاله خارج است. اما ما به طور خلاصه انواع داروهای موجود، نحوه عملکرد آنها را مرور می‌کنیم و نام چند دارو را ارائه می‌کنیم. اما توجه داشته باشید پزشک تصمیم می‌گیرد که آیا دارو برای مناسب است یا خیر.
طبقات دارویی داروهای دیابت عبارتند از:
سولفونیل اوره ها: این داروها با ترشح بیشتر انسولین توسط پانکراس، گلوکز خون را کاهش می دهند. به عنوان مثال می‌توان به گلیمپراید (Amaryl®)، گلیپیزید (Glucotrol®) و گلیبورید (Micronase®، DiaBeta®) اشاره کرد.
گلینیدها (مگلیتینیدها نیز نامیده می‌شوند): این داروها با وادار کردن پانکراس به ترشح انسولین بیشتر، گلوکز خون را کاهش می‌دهند. به عنوان مثال می‌توان به رپاگلینید (Prandin®) و nateglinide (Starlix®) اشاره کرد.
بیگوانیدها: این داروها میزان گلوکز تولید شده توسط کبد را کاهش می‌دهند. همچنین نحوه عملکرد انسولین در بدن را بهبود می‌بخشد و تبدیل کربوهیدرات‌ها به قند را کند می‌کند. متفورمین (Glucophage®) مثال است.
مهارکننده‌های آلفا گلوکوزیداز: این داروها با تاخیر در تجزیه کربوهیدرات‌ها و کاهش جذب گلوکز در روده کوچک، گلوکز خون را کاهش می‌دهند. یک مثال آکاربوز (Precose®) است.
تیازولیدین دیون‌ها: این داروها با اجازه دادن به گلوکز بیشتر به عضلات، چربی و کبد، نحوه عملکرد انسولین را در بدن بهبود می‌بخشند. به عنوان مثال می‌توان به پیوگلیتازون (Actos®) و روزیگلیتازون (Avandia®) اشاره کرد.
آنالوگ‌های GLP-1 (همچنین به آنها مقلدهای اینکرتین یا آگونیست‌های گیرنده پپتید-1 شبه گلوکاگون نیز گفته می‌شود): این داروها باعث افزایش ترشح انسولین، کاهش ترشح گلوکز از کبد پس از غذا و تاخیر در تخلیه غذا از معده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به اگزناتید (Byetta®)، لیراگلوتاید (Victoza®)، آلبیگلوتاید (Tanzeum®)، سماگلوتید (Rybelsus®) و dulaglutide (Trulicity®) اشاره کرد.
مهارکننده‌های DPP-4 (همچنین به آنها مهارکننده‌های دی پپتیدیل پپتیداز-4 نیز گفته می‌شود): این داروها به پانکراس کمک می‌کنند تا انسولین بیشتری را بعد از غذا ترشح کند. آنها همچنین میزان گلوکز آزاد شده توسط کبد را کاهش می‌دهند. به عنوان مثال می‌توان به آلوگلیپتین (Nesina®)، سیتاگلیپتین (Januvia®)، ساکساگلیپتین (Onglyza®) و لیناگلیپتین (Tradjenta®) اشاره کرد.
مهارکننده‌های SGLT2 (همچنین به آنها مهارکننده‌های انتقال‌دهنده سدیم-گلوکز 2 نیز گفته می‌شود): این داروها روی کلیه‌های کار می‌کنند تا گلوکز را از بدن از طریق ادرار دفع کنند. به عنوان مثال می‌توان به کاناگلیفلوزین (Invokana®)، داپاگلیفلوزین (Farxiga®) و امپاگلیفلوزین (Jardiance®) اشاره کرد.
تسکین دهنده‌های اسید صفراوی: این داروها سطح کلسترول و قند خون را کاهش می دهند. به عنوان مثال می‌توان به کلستیپول (Colestid®)، کلستیرامین (Questran®) و colesevelam (Welchol®) اشاره کرد.
آگونیست دوپامین: این دارو میزان گلوکز آزاد شده توسط کبد را کاهش می‌دهد. یک مثال بروموکریپتین (Cyclocet®) است.
بسیاری از داروهای خوراکی دیابت ممکن است در ترکیب یا با انسولین برای دستیابی به بهترین کنترل گلوکز خون استفاده شوند. برخی از داروهای فوق به صورت ترکیبی از دو دارو در یک قرص موجود هستند. برخی دیگر به عنوان داروهای تزریقی در دسترس هستند، به عنوان مثال، سماگلوتید آگونیست GLP-1 (Ozempic®) و lixisenatide (Adlyxin®).
*توجه: همیشه داروی خود را دقیقاً همانطور که پزشک تجویز کرده است مصرف کنید.
چه داروهای انسولین برای درمان دیابت تایید شده است؟
انواع مختلفی از انسولین برای دیابت وجود دارد. اگر به انسولین نیاز دارید، پزشک در مورد انواع مختلف و ترکیب آنها با داروهای خوراکی صحبت می‌کند. در ادامه به بررسی مختصری از انواع انسولین می پردازیم.
انسولین‌های سریع‌الاثر: این انسولین‌ها 15 دقیقه قبل از غذا مصرف می‌شوند، در یک ساعت به حداکثر می‌رسند (زمانی که گلوکز خون را پایین می‌آورد) و دو تا چهار ساعت بعد اثر می‌گذارند. به عنوان مثال می‌توان به انسولین گلولیزین (Apidra®)، انسولین لیسپرو (Humalog®) و انسولین آسپارت (NovoLog®) اشاره کرد.
انسولین‌های کوتاه اثر: این انسولین‌ها حدود 30 دقیقه طول می‌کشد تا به جریان خون برسند، در عرض دو تا سه ساعت به اوج اثر خود می‌رسند و سه تا شش ساعت دوام می‌آورند. یک مثال انسولین منظم (Humulin R®) است.
انسولین‌های میان‌اثر: این انسولین‌ها در عرض دو تا چهار ساعت به جریان خون می‌رسند، پس از ۴ تا ۱۲ ساعت به اوج خود می‌رسند و تا ۱۸ ساعت کار می‌کنند. یک مثال در NPH.
انسولین‌های طولانی اثر: این انسولین‌ها برای ثابت نگه داشتن قند خون در طول روز کار می‌کنند. معمولا این انسولین‌ها حدود 18 ساعت دوام می‌آورند. به عنوان مثال می‌توان به انسولین گلارژین (Basaglar®، Lantus®، Toujeo®)، انسولین دتمیر (Levemir®) و انسولین degludec (Tresiba®) اشاره کرد.
انسولین هایی وجود دارند که ترکیبی از انسولین‌های مختلف هستند. همچنین انسولین هایی وجود دارند که با یک داروی آگونیست گیرنده GLP-1 ترکیب می‌شوند (مانند Xultophy®، Soliqua®).
انسولین چگونه مصرف می‌شود؟ چند راه مختلف برای مصرف انسولین وجود دارد؟
انسولین در چندین فرمت مختلف موجود است و پزشک بر اساس ترجیحات، سبک زندگی، نیازهای انسولین و طرح بیمه، تصمیم می‌گیرد که کدام روش مناسب است. در اینجا مروری سریع از انواع موجود انسولین داریم:
سوزن و سرنگ: با این روش، یک سوزن را در یک ویال انسولین فرو می‌کنید، سرنگ را عقب می‌کشید و سوزن را با دوز مناسب انسولین پر می‌کنید. انسولین را به شکم یا ران، باسن یا بازو تزریق می‌کنید. ممکن است لازم باشد یک یا چند بار در روز تزریق کنید تا سطح گلوکز خون خود را حفظ کنید.
قلم انسولین: این دستگاه شبیه یک خودکار با کلاهک است. آنها باید با انسولین یا با کارتریج‌های انسولین پر شوند که پس از استفاده وارد و جایگزین شوند.
پمپ انسولین: پمپ‌های انسولین دستگاه‌های کوچک و کامپیوتری هستند، به اندازه یک تلفن همراه کوچک که روی کمربند، جیب یا زیر لباس می‌بندید. آنها انسولین سریع الاثر را 24 ساعت شبانه روز از طریق یک لوله انعطاف‌پذیر کوچک به نام کانولا تحویل می‌دهند. کانولا با استفاده از سوزن به زیر پوست وارد می‌شود. سپس سوزن برداشته می‌شود و تنها لوله انعطاف‌پذیر زیر پوست باقی می‌ماند. هر دو تا سه روز یکبار کانولا را تعویض می‌شود. نوع دیگری از پمپ انسولین مستقیماً به پوست متصل می‌شود و از لوله استفاده نمی‌کند.
پانکراس مصنوعی (که به آن سیستم تحویل انسولین حلقه بسته نیز گفته می‌شود): این سیستم از یک پمپ انسولین متصل به یک مانیتور مداوم گلوکز استفاده می‌کند. مانیتور هر پنج دقیقه سطح گلوکز خون را بررسی می‌کند و سپس پمپ دوز مورد نیاز انسولین را تحویل می‌دهد.
استنشاق کننده انسولین: استنشاقی‌ها به بیمار اجازه می‌دهند در استنشاق پودری از طریق دستگاه استنشاقی که در دهان قرار می‌دهند تنفس کنند. انسولین وارد ریه‌های و سپس جذب جریان خون می‌شود. استنشاقی‌ها فقط برای بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 1 یا نوع 2 تایید شده است.
درگاه تزریق انسولین: این روش تحویل شامل قرار دادن یک لوله کوتاه در بافت زیر پوست است. پورت با یک چسب چسبنده در جای خود ثابت می‌شود. در این روش بیمار از سوزن و سرنگ یا قلم انسولین استفاده و انسولین را از طریق این پورت تزریق می‌کند. پورت هر چند روز یکبار عوض می‌شود. این پورت به جای چرخاندن محل‌های تزریق، یک محل واحد برای تزریق فراهم می‌کند.
جت انژکتور: این یک روش بدون سوزن است که از فشار بالا برای ارسال اسپری ظریف انسولین به پوست استفاده می‌کند.
آیا گزینه‌های درمانی دیگری برای دیابت وجود دارد؟
بله، دو نوع پیوند وجود دارد که ممکن است برای تعدادی از بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 گزینه مناسبی باشد.
پیوند پانکراس: با این حال، پیوند عضو مستلزم مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تا پایان عمر و مقابله با عوارض جانبی این داروها است. با این حال، اگر پیوند موفقیت آمیز باشد، احتمالاً می‌توانید مصرف انسولین را متوقف کنید.
پیوند جزایر پانکراس: در این پیوند، مجموعه‌ای از سلول‌های جزایر (سلول‌هایی که انسولین می‌سازند) از یک اهداکننده عضو به پانکراس پیوند می‌شوند تا جایگزین سلول‌هایی شوند که از بین رفته‌اند.
ایمونوتراپی: یکی دیگر از درمان‌های تحت تحقیق برای دیابت نوع 1 ایمونوتراپی است. از آنجایی که نوع 1 یک بیماری سیستم ایمنی است، ایمونوتراپی به عنوان راهی برای استفاده از دارو برای خاموش کردن بخش‌هایی از سیستم ایمنی که باعث بیماری نوع 1 می‌شوند، نویدبخش است.
جراحی: جراحی چاقی یکی دیگر از گزینه‌های درمانی است که یک درمان غیرمستقیم برای دیابت است. اگر به دیابت نوع 2 مبتلا شده‌اید و دچار اضافه وزن هستید (شاخص توده بدنی بالای 35) و یا کاندیدای خوبی برای این نوع جراحی در نظر گرفته می‌شود، جراحی چاقی یک گزینه مناسب است است. به طوری که سطح گلوکز خون بسیار بهبود یافته در افرادی که مقدار قابل توجهی وزن از دست داده‌اند مشاهده شده است.
البته داروهای دیگری برای درمان هر گونه مشکل سلامتی موجود که به افزایش خطر ابتلا به دیابت کمک می‌کند، تجویز می‌شود. این شرایط شامل فشار خون بالا، کلسترول بالا و سایر بیماری‌های مرتبط با قلب است.
آیا می‌توان از پیش دیابت، دیابت نوع 2 و دیابت بارداری پیشگیری کرد؟
اگرچه عوامل خطر دیابت مانند سابقه خانوادگی و نژاد را نمی‌توان تغییر داد، عوامل خطر دیگری نیز وجود دارد که باید بر روی آنها کنترل داشت. اتخاذ برخی از عادات سبک زندگی سالم ذکر شده در زیر می‌تواند این عوامل خطر قابل اصلاح را بهبود بخشد و به کاهش شانس ابتلا به دیابت کمک کند:
-
- از یک رژیم غذایی سالم مانند رژیم مدیترانه ای یا رژیم غذایی دش استفاده کنید: یک دفترچه یادداشت غذایی داشته باشید و هر چیزی که می خورید کالری شماری کنید. کاهش 250 کالری در روز می‌تواند به کاهش نیم پوند در هفته کمک کند.
- فعالیت بدنی داشته باشید: حداقل پنج روز در هفته و 30 دقیقه در روز را هدف‌گذاری کنید. آهسته شروع کنید یا این دقایق را به بخش‌های 10 دقیقه ای قابل انجام تقسیم کنید. پیاده روی یک ورزش عالی است.
- برای رسیدن به وزن سالم تلاش کنید: اگر باردار هستید وزن کم نکنید، اما در مورد افزایش وزن سالم در دوران بارداری با پزشک متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید.
- استرس خود را کاهش دهید: تکنیک‌های تمدد اعصاب، تمرینات تنفس عمیق، مراقبه ذهنی، یوگا و سایر استراتژی‌های مفید را بیاموزید.
- مصرف به موقع داروها: داروها را برای مدیریت عوامل خطر موجود برای بیماری قلبی (مانند فشار خون بالا، کلسترول) یا کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 – طبق دستور پزشک خود مصرف کنید.
- مصرف الکل را محدود کنید
- به میزان کافی بخوابید (معمولاً ۷ تا ۹ ساعت)
- سیگار کشیدن را ترک کنید
* اگر فکر می کنید علائم پیش دیابت را دارید، به پزشک خود مراجعه کنید.
آیا دیابت نوع 1 قابل پیشگیری است؟
دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی است، به این معنی که بدن به خود حمله می‌کند. محققان مطمئن نیستند که چرا بدن شخصی به خود حمله می‌کند. عوامل دیگری مانند تغییرات ژنتیکی نیز ممکن است دخیل باشند.
آیا می‌توان از عوارض طولانی مدت دیابت پیشگیری کرد؟
عوارض مزمن مسئول بیشتر بیماری‌ها و مرگ‌های مرتبط با دیابت است. عوارض مزمن معمولاً پس از چندین سال افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) ظاهر می‌شود. از آنجایی که بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است چندین سال قبل از تشخیص، قند خون خود را بالا ببرند، این بیماران ممکن است در زمان تشخیص علائمی از عوارض داشته باشند.
عوارض دیابت قبلا در این مقاله توضیح داده شده است. اگرچه این عوارض می‌تواند دامنه وسیعی داشته باشد و بر بسیاری از سیستم‌های اندام تاثیر بگذارد، اما اصول اساسی بسیاری برای پیشگیری وجود دارد که مشترک هستند. که شامل:
- داروهای دیابت (قرص و یا انسولین) را طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
- تمام داروهای دیگر خود را برای درمان هر گونه عوامل خطر (فشار خون بالا، کلسترول بالا، سایر مشکلات مربوط به قلب و سایر شرایط سلامتی) طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- قند خون خود را به دقت کنترل کنید.
- از یک رژیم غذایی سالم مانند رژیم مدیترانه‌ای یا دش پیروی کنید. وعده‌های غذایی را حذف نکنید.
- به طور منظم، حداقل 30 دقیقه پنج روز در هفته ورزش کنید.
- وزنی را حفظ کنید که برای سالم باشد.
- خود را به خوبی هیدراته نگه دارید (آب بهترین انتخاب شماست)
- اگر سیگار می‌کشید، سیگار را ترک کنید.
- به طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنید تا دیابت خود را تحت نظر داشته باشید و عوارض را مشاهده کنید.
در صورت تشخیص دیابت چه باید کرد؟
اگر دیابت دارید، مهمترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که سطح گلوکز خون خود را در محدوده هدف توصیه شده توسط ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی نگه دارید. به طور کلی این اهداف عبارتند از:
قبل از غذا: بین 80 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر.
حدود دو ساعت پس از شروع غذا: کمتر از 180 میلی گرم در دسی لیتر.
شما باید از نزدیک یک برنامه درمانی را دنبال کنید، که احتمالاً شامل پیروی از یک برنامه غذایی سفارشی، 30 دقیقه ورزش پنج بار در هفته، ترک سیگار، محدود کردن الکل و هفت تا نه ساعت خواب در شب است. همیشه داروها و انسولین خود را طبق دستور ارائه دهنده خود مصرف کنید.
زندگی با دیابت
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید؟
اگر آزمایش برای تشخیص صورت نگرفته، در صورت داشتن علائم دیابت، باید به پزشک خود مراجعه کنید. اگر قبلاً دیابت تشخیص داده شده است و سطح گلوکز خون خارج از محدوده هدف است، اگر علائم فعلی بدتر شد یا علائم جدیدی ایجاد شد، باید با به پزشک مراجعه کنید.
آیا خوردن غذاهای شیرین باعث دیابت می‌شود؟
شکر به خودی خود مستقیماً باعث دیابت نمی‌شود. خوردن غذاهای حاوی قند بالا می‌تواند منجر به افزایش وزن شود که یک عامل خطر برای ابتلا به دیابت است. خوردن بیش از حد توصیه شده شکر( طبق گفته انجمن قلب آمریکا بیش از ۶ قاشق چایخوری در روز (۲۵ گرم) برای زنان و ۹ قاشق چایخوری (۳۶ گرم) برای مردان )علاوه بر افزایش وزن، منجر به انواع مضرات سلامتی می‌شود.
این مضرات سلامتی همه عوامل خطر برای ایجاد دیابت هستند یا می‌توانند عوارض را بدتر کنند. افزایش وزن می‌تواند:
- افزایش فشار خون، سطح کلسترول و تری گلیسیرید را در پی داشته باشد.
- خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش دهد.
- باعث تجمع چربی در کبد شود.
- باعث پوسیدگی دندان شود.
هر چند وقت یک بار باید به متخصص مراقبت‌های بهداشتی اولیه دیابت خود مراجعه کنم؟
به طور کلی، اگر تحت درمان با واکسن انسولین هستید، باید حداقل هر سه تا چهار ماه یکبار به پزشک مراجعه کنید. اگر با قرص‌ها درمان می‌شوید یا دیابت را از طریق رژیم غذایی مدیریت می‌کنید، باید حداقل هر چهار تا شش ماه یکبار معاینه شوید. اگر قند خون کنترل نشده باشد یا اگر عوارض دیابت بدتر شود، ممکن است نیاز به ویزیت‌های مکرر باشد.
آیا دیابت قابل درمان یا معکوس است؟
اگرچه این سوالات ساده به نظر می‌رسند، اما پاسخ‌ها چندان ساده نیستند. بسته به نوع دیابت و علت خاص آن، معکوس کردن دیابت ممکن یا حتی ناممکن است. معکوس کردن موفقیت آمیز دیابت معمولاً دستیابی به “بهبود” نامیده می‌شود.
دیابت نوع 1 یک بیماری سیستم ایمنی با برخی از اجزای ژنتیکی است. این نوع دیابت را نمی‌توان با درمان‌های سنتی معکوس کرد. برای زنده ماندن به انسولین مادام‌العمر نیاز است. تامین انسولین از طریق یک پانکراس مصنوعی (پمپ انسولین به اضافه مانیتور مداوم گلوکز و برنامه کامپیوتری) پیشرفته‌ترین راه برای نگه‌داشتن گلوکز در یک محدوده محدود در همه زمان‌ها است، شبیه‌ترین تقلید از بدن. نزدیکترین چیز به درمان برای نوع 1 پیوند پانکراس یا پیوند جزایر پانکراس است. داوطلبان پیوند باید معیارهای سختگیرانه‌ای را داشته باشند تا واجد شرایط باشند. این یک گزینه برای همه نیست و نیاز به مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مادام العمر و مقابله با عوارض جانبی این داروها دارد.
معکوس کردن پیش دیابت و دیابت نوع 2 با تلاش و انگیزه زیاد امکان‌پذیر است. باید تمام عوامل خطر بیماری را معکوس کنید. برای انجام این کار ترکیبی از کاهش وزن، ورزش منظم و تغذیه سالم (به عنوان مثال، رژیم غذایی گیاهی، کم کربوهیدرات، قند کم، و چربی سالم) نیاز است. این تلاش‌ها همچنین باید اعداد کلسترول و فشار خون را در محدوده طبیعی خود کاهش دهند. نشان داده شده است که جراحی چاقی (جراحی که معده را کوچکتر می‌کند) در برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بهبود می‌یابد. این یک جراحی قابل توجه است که خطرات و عوارض خاص خود را دارد.
اگر دیابت بارداری دارید، این نوع دیابت با تولد فرزند پایان می‌یابد. با این حال، داشتن دیابت بارداری یک عامل خطر برای ابتلا به دیابت نوع 2 است.
خبر خوب این است که دیابت را می‌توان به طور موثر مدیریت، درمان و کنترل کرد. اینکه تا چه حد می‌توان دیابت نوع 1 یا 2 خود را کنترل کرد، بحثی است که باید با اپزشک خود در میان بگذارید.
آیا دیابت نابود کننده زندگی است؟
بله، این امکان وجود دارد که اگر دیابت تشخیص داده نشده و کنترل نشده باقی بماند (سطوح گلوکز به شدت بالا یا به شدت پایین) می‌تواند آسیب‌های مخربی به بدن وارد کند. دیابت می‌تواند باعث حمله قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه و کما شود. این عوارض می‌تواند منجر به مرگ شود. بیماری‌های قلبی عروقی به ویژه علت اصلی مرگ و میر در بزرگسالان مبتلا به دیابت است.
سوالات متداول درباره دیابت
COVID-19 چگونه بر فرد مبتلا به دیابت تأثیر می گذارد؟
اگرچه ابتلا به دیابت ممکن است لزوماً خطر ابتلا به کووید-19 را افزایش ندهد، اما در صورت ابتلا به ویروس، احتمال ابتلا به عوارض شدیدتر بیشتر است. اگر به COVID-19 مبتلا شوید، قند خون احتمالاً افزایش می‌یابد زیرا بدن برای پاکسازی عفونت تلاش می‌کند. اگر مبتلا به COVID-19 هستید، زودتر با پزشک خود تماس بگیرید.
دیابت و بیماری های قلبی
دیابت چگونه بر قلب، چشم ها، پاها، اعصاب و کلیه‌ها تأثیر می گذارد؟
رگ‌های خونی در سراسر بافت‌ها و اندام‌های بدن ما قرار دارند. آنها سلول‌های بدن ما را احاطه کرده و با استفاده از خون به عنوان وسیله تبادل، اکسیژن، مواد مغذی و سایر مواد را انتقال می دهند. به عبارت ساده، دیابت اجازه نمی‌دهد گلوکز (سوخت بدن) وارد سلول‌ها شود و به رگ‌های خونی در نزدیک این اندام‌ها و آنهایی که اعصاب را تغذیه می کنند آسیب می رساند.
اگر اندام‌ها، اعصاب و بافت‌ها نتوانند مواد ضروری مورد نیاز خود را برای عملکرد صحیح دریافت کنند، ممکن است شروع به از کار افتادن کنند.
دیابت چگونه منجر به قطع عضو می‌شود؟
دیابت کنترل نشده می‌تواند منجر به جریان خون ضعیف (گردش خون ضعیف) شود. بدون اکسیژن و مواد مغذی (تامین شده در خون)، بیشتر مستعد ایجاد بریدگی‌ها و زخم‌هایی هستید که می‌توانند منجر به عفونت‌هایی شوند که نمی‌توانند به طور کامل بهبود یابند. مناطقی از بدن که دورتر از قلب هستند (پمپ خون) احتمال بیشتری دارد که اثرات جریان خون ضعیف را تجربه کنند. بنابراین مناطقی از بدن مانند انگشتان پا، پاها، پاها و انگشتان دست در صورت ایجاد عفونت و بهبود ضعیف، احتمال قطع شدن بیشتری دارد.
آیا دیابت می‌تواند باعث نابینایی شود؟
بله. از آنجایی که دیابت کنترل نشده می‌تواند به رگ‌های خونی شبکیه آسیب برساند، کوری ممکن است. اگر هنوز آزمایش دیابت برای تشخیص داده نشده است، اما تغییری در بینایی خود تجربه می‌کنید، در اسرع وقت به چشم پزشک مراجعه کنید.
آیا دیابت می‌تواند باعث کاهش شنوایی شود؟
محققان هنوز پاسخ قطعی ندارند، اما به نظر می‌رسد بین کاهش شنوایی و دیابت ارتباط وجود دارد. با توجه به انجمن دیابت آمریکا، یک مطالعه اخیر نشان داد که کاهش شنوایی در افراد مبتلا به دیابت در مقایسه با افرادی که دیابت ندارند، دو برابر بیشتر است. همچنین میزان کاهش شنوایی در افراد مبتلا به پیش دیابت در مقایسه با افرادی که سطح گلوکز خون طبیعی داشتند 30 درصد بیشتر بود. دانشمندان فکر می‌کنند دیابت به رگ‌های خونی گوش داخلی آسیب می‌رساند، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
آیا دیابت می‌تواند باعث سردرد یا سرگیجه شود؟
بله، اگر سطح گلوکز خون خیلی پایین باشد – معمولاً زیر 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر – ممکن است دچار سردرد یا سرگیجه شوید. این وضعیت هیپوگلیسمی نامیده می‌شود. می‌توانید در مورد سایر علائم هیپوگلیسمی که در این مقاله ایجاد می‌شود بخوانید. هایپوگلیسمی در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 شایع است و می‌تواند در برخی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که انسولین مصرف می‌کنند (انسولین به گلوکز کمک می‌کند تا از خون خارج شود و به سلول‌های بدن منتقل شود). یا در صورت مصرف داروهایی مانند سولفونیل اوره اتفاق بیفتد.
آیا دیابت می‌تواند باعث ریزش مو شود؟
بله، ممکن است دیابت باعث ریزش مو شود. دیابت کنترل نشده می‌تواند منجر به افزایش مداوم سطح گلوکز خون شود که به نوبه خود منجر به آسیب رگ‌های خونی و محدود شدن جریان می‌شود و اکسیژن و مواد مغذی نمی‌توانند به سلول هایی که به آن نیاز دارند – از جمله فولیکول‌های مو – برسند. استرس می‌تواند باعث تغییراتی در سطح هورمون شود که بر رشد مو تأثیر می‌گذارد. اگر دیابت نوع 1 دارید، سیستم ایمنی بدن به خود حمله می‌کند و همچنین می‌تواند باعث ریزش مو به نام آلوپسی آره آتا شود.
چه نوع دیابتی نیاز به انسولین دارد؟
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 برای زندگی به انسولین نیاز دارند. اگر دیابت نوع 1 دارید، بدن به پانکراس حمله کرده و سلول‌های سازنده انسولین را از بین می‌برد. اگر دیابت نوع 2 دارید، لوزالمعده انسولین تولید می‌کند، اما آنطور که باید کار نمی‌کند. در برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع 2، انسولین ممکن است برای کمک به حرکت گلوکز از جریان خون به سلول‌های بدن شما، جایی که برای انرژی مورد نیاز است، مورد نیاز باشد. اگر دیابت بارداری دارید ممکن است به انسولین نیاز نداشته باشید. اگر باردار هستید یا دیابت نوع 2 دارید، پزشک سطح گلوکز خون را بررسی می‌کند، سایر عوامل خطر را ارزیابی می‌کند و رویکرد درمانی را تعیین می‌کندکه ممکن است شامل ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، داروهای خوراکی و انسولین باشد. هر فرد منحصر به فرد است و برنامه درمانی نیز منحصر به فرد خواهد بود.
آیا می‌توان با دیابت متولد شد؟ آیا ژنتیکی است؟
دیابت نوع 1 معمولا در دوران کودکی ظاهر می‌شود. پیش دیابت و دیابت در طول زمان سالها به آهستگی ایجاد می‌شوند و دیابت بارداری در دوران بارداری رخ می‌دهد. دانشمندان معتقدند که ژنتیک ممکن است در ایجاد دیابت نوع 1 نقش داشته باشد و چیزی در محیط یا ویروس ممکن است باعث ایجاد آن شود. اگر سابقه خانوادگی دیابت نوع 1 دارید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 1 هستید. اگر سابقه خانوادگی پیش دیابت، دیابت نوع 2 یا دیابت بارداری دارید، در معرض خطر ابتلا به پیش دیابت، دیابت نوع 2 یا دیابت بارداری هستید.
کتواسیدوز مرتبط با دیابت چیست؟
کتواسیدوز مرتبط با دیابت یک وضعیت تهدید کننده زندگی است و زمانی اتفاق می‌افتد که کبد چربی را تجزیه می‌کند تا از آن به عنوان انرژی استفاده کند، زیرا انسولین کافی وجود ندارد و بنابراین از گلوکز به عنوان منبع انرژی استفاده نمی‌شود. چربی توسط کبد به سوختی به نام کتون تجزیه می‌شود. تشکیل و استفاده از کتون‌ها یک فرآیند طبیعی است اگر از آخرین وعده غذایی مدت زیادی گذشته باشد و بدن به سوخت نیاز داشته باشد. کتون‌ها زمانی مشکل ساز می‌شوند که چربی خیلی سریع تجزیه می‌شود و بدن نمی‌تواند آن را پردازش کند و در خون تجمع می‌یابد. این امر باعث اسیدی شدن خون می‌شود که وضعیتی به نام کتواسیدوز است. کتواسیدوز مرتبط با دیابت می‌تواند نتیجه دیابت نوع 1 کنترل نشده و به ندرت دیابت نوع 2 باشد. کتواسیدوز مرتبط با دیابت با وجود کتون در ادرار یا خون و یک پانل متابولیک پایه تشخیص داده می‌شود. این وضعیت در طی چند ساعت ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث کما و احتمالاً مرگ شود.
سندرم هیپراسمولار غیرکتوتیک هیپرگلیسمی (HHNS) چیست؟
سندرم غیرکتوتیک هیپراسمولار هیپرگلیسمیک (HHNS) کندتر از کتواسیدوز مرتبط با دیابت (در طی چند روز تا چند هفته) ایجاد می‌شود. این بیماری در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، به ویژه افراد مسن رخ می‌دهد و معمولاً زمانی رخ می‌دهد که بیماران بیمار یا استرس دارند. اگر HHNS دارید، سطح گلوکز خون معمولاً بیشتر از 600 میلی گرم در دسی‌لیتر است. علائم شامل تکرر ادرار، خواب آلودگی، کمبود انرژی و کم آبی است. HHNS با کتون‌های خون مرتبط نیست و می‌تواند باعث کما یا مرگ شود.
اگر نتایج آزمایش نشان دهد که در ادرار پروتئین وجود دارد، به چه معناست؟
این بدان معناست که کلیه‌های اجازه می‌دهند پروتئین فیلتر شده و در ادرار ظاهر شود. این وضعیت پروتئینوری نامیده می‌شود. وجود مداوم پروتئین در ادرار نشانه آسیب کلیه است.
یادداشت پایانی
اقدامات فراوانی می‌توانید برای جلوگیری از ابتلا به دیابت انجام دهید (به جز دیابت نوع 1). با این حال، اگر خود یا کودک یا نوجوانتان علائم دیابت را داشتید، به پزشکمراجعه کنید. هر چه دیابت زودتر تشخیص داده شود، اقدامات زودتر برای درمان و کنترل آن انجام خواهد شد. هر چه بهتر بتوانید سطح قند خون خود را کنترل کنید، احتمال اینکه زندگی طولانی و سالمی داشته باشید بیشتر است.