هر آنچه در رابطه با آلزایمر باید بدانید

دمانس یک بیماری زوال عقل است که یکی از زیرشاخه‌های آن آلزایمر نام دارد. نام دیگر بیماری فراموشی آلزایمر است که این بیماری به عنوان یک اختلال مغزی در فرد رخ می‌دهد. این اختلال می‎‌تواند توانایی‌های ذهنی فرد را به تدریج از بین ببرد. البته لازم به ذکر است که با بالا رفتن ذهن بعضی افراد دچار فراموشی می‌شوند و این مورد طبیعی است و آن را به حساب آلزایمر نمی‌توان گذاشت. اما بیماری آلزایمر به تدریج در فرد پیشرفت می‌کند و فرد را در سنین مختلف دچار اختلال ذهنی می‌کند. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کامل‌تری را در رابطه با بیماری آلزایمر یا بیماری فراموشی در اختیارتان بگذاریم. با ما همراه باشید.

دمانس چیست؟

دمانس یک بیماری مشخص نیست و بیماری‌های بسیاری را مانند آلزایمر در بر می‌گیرد. دمانس به معنی بروز اختلال حافظه، ارتباطی و فکری است که احتمال بروز آن با بالا رفتن سن در افراد افزایش می‌یابد. اما شایان به ذکر است که دمانس تنها برای افراد سالمند اتفاق نمی‌افتد و امکان بروز آن در افراد با سنین پایین‌تر نیز وجود دارد.

اختلال دمانس به صورتی است که در ابتدا حافظه کوتاه مدت فرد را دچار مشکل می‌کند و به مرور زمان تاثیر خود را برروی حافظه بلند مدت فرد می‌گذارد. دمانس همان مرگ سلول‌های مغزی است که مانند آن در بیماری فراموشی یا آلزایمر می‌توان دید.

علل بروز بیماری دمانس

این بیماری دارای علل مختلفی است که برخی از رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• ضربه مغزی
• سکته مغزی
• تومور مغزی
• بیماری‌های پریونی (همان بیماری‌های کروتزفلد جاکوب)
• عفونت ویروس ایدز
• تأثیر داروهای افسردگی
• کمبود ویتامین‌ها
• ناهنجاری‌های تیروئید

عوامل خطرناک در بیماری دمانس کدامند؟

برخی عوامل وجود دارند که برای افرادی که به دمانس مبتلا هستند خطرزا می‌باشند. برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• استعمال دخانیات
• مصرف بیش اندازه مشروبات الکلی
• (آترواسکلروز) یک نوع بیماری قلبی- عروقی است که موجب تصلب شرایین قلب می‌شود.
• کلسترول بالا
• بالا بودن هموسیستئین خون
• دیابت و بیماری‌های قندی
• اختلالات شناختی

آلزایمر یا همان بیماری فراموشی چیست؟

همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم آلزایمر یک نوع اختلال ذهنی است که امکان ابتلا به آن در برخی افراد وجود دارد. بروز این اختلال دلایلی دارد که در ادامه به شرح مفصل‌تری از آن پرداخته‌ایم. جالب است بدانید که یک هشتم از افرادی که دارای سن 65 به بالا هستند به این بیماری مبتلا می‌شوند. در تعریفی دیگر از آلزایمر می‌توان گفت که یک نوع بیماری عصبی است که بروز آن موجب از بین رفتن سلول‌های مغزی می‌شود. مهم‌ترین مشخصه این بیماری از بین رفتن حافظه و از بین رفتن نیروی شناخت است.

تاریخچه بیماری آلزایمر

آلزایمر یا همان بیماری فراموشی زیر شاخه‌ای بیماری دمانس است که درمان قطعی‌ ندارد. این بیماری برای اولین بار توسط یک روانپزشک و پاتولوژیست آلمانی که آلویز آلزایمر نام داشت در سال 1906 میلادی کشف شد. باتوجه به تحقیقاتی که آن زمان صورت می‌گرفت حدود 60 الی 70 درصد افرادی که به دمانس مبتلا بوند دچار آلزایمر می‌شدند. همچنین باتوجه به بررسی‌های انجام شده حدود 35 میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند که تعداد افراد مبتلا تا سال 2030 به 65 میلیون نفر افزایش می‌یابد.

عوامل بروز بیماری آلزایمر

از موضوعات مهمی که در رابطه با این موضوع باید دانست عوامل و علت‌های بروز این بیماری است. لازم به ذکر است که محققان و متخصصان هنوز دلیل مشخصی برای بروز این بیماری پیدا نکرده‌اند اما در ادامه به مهم‌ترین عوامل بروز آلزایمر که تا کنون مورد بررسی واقع شده است می‌پردازیم.

بالا رفتن سن

یکی از عوامل مهم که در بروز این بیماری بسیار تاثیر گذار است افزایش سن است. طبق تحقیقات انجام شده یک هشتم افرادی که دارای سن 65 به بالا می‌باشند به این بیماری مبتلا هستند.

وراثت

وراثت یا سابقه خانوادگی از مواردی است که می‌تواند احتمال بروز این بیماری در شخص افزایش دهد. اگر فردی در خانواده به این بیماری مبتلا باشد احتمال ابتلا افراد دیگر خانواده به این بیماری زیاد است. اما نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که این موضوع 100 درصدی نیست و احتمال مبتلا نشدن به این بیماری با وجود وراثت وجود دارد.

ژنتیک

از دیگر عواملی که می‌تواند احتمال بروز این بیماری در شخص افزایش دهد وجود برخی ژن‌های خاص است. وجود برخی ژن‌ها در انسان می‌تواند احتمال بروز این بیماری در شخص افزایش دهد. نکته مهم و جالبی که در این بخش وجود دارد این است که احتمال بروز یک ژن خاص در فرد وجود دارد ولی بیمار متوجه آن نباشد؛ تنها با انجام یک آزمایش خون می‌توان از وجود آن مطلع شد.

عوامل محیطی

برخی اتفاق‌ها و حادثه‌ها هستند که موجب بروز بیماری فراموشی در فرد می‌شود مانند وارد شدن ضربه سر که ممکن است این ضربه بر اثر یک حادثه رلنندگی رخ دهد.

شایع‌ترین و مهم‌ترین علائم بیماری آلزایمر

از نکات مهمی که در رابطه با این بیماری باید بدانید علائم آن است. همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم این بیماری یک بیماری پیشرونده است و با شناخت علائم ذکر شده می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. از اصلی‌ترین علائم این بیماری می‌توان به از دست دادن حافظه اشاره نمود. در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین علائم این بیماری می‌پردازیم.

از دست دادن حافظه

همانطور که بارها به آن اشاره کردیم اصلی‌ترین علامت این بیماری از بین رفتن حافظه است. افراد در با ابتلا به این بیماری در دریافت و به خاطر سپردن اطلاعات دچار مشکل می‌شوند. این عارضه به صورتی است که ممکن شخص بیماری یک سوال را چندین مرتبه تکرار کند یا در به خاطر سپردن مکان اشیاء دچار مشکل شوند. همچنین مواردی چون فراموش کردن رویدادها و گم شدن از دیگر موارد این عارضه است.

اختلالات شناختی

از دیگر علائم این بیماری اختلالات شناختی است. این افراد در استدلال برخی موارد با مشکل مواجه می‌شوند. برخی از مشکلاتی که افراد با آن در این موضوع مواجه می‌شوند عبارت است از:

• عدم درک مناسب به مسائل ایمنی: به عنوان مثال احتمال بروز خطر در این افراد به هنگام عبور از خیابان وجود دارد.
• همچنین در مسائل مالی مانند پرداخت قبوض دچار مشکل می‌شوند.
• در انجام برخی کارهای روزانه مانند پوشیدن لباس دچار اختلال می‌شوند.
• ایجاد مشکل در حفظ تعادل از دیگر مواردی است که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد. به عنوان مثال ممکن است شخص به دلیل عدم حفظ تعادل خود بسیار زمین بخورد.
• ایجاد مشکل در بیان برخی کلمات؛ در این مورد بیمار ممکن است در هجی کردن برخی کلمات دچار مشکل می‌شوند.

اختلال شخصیتی و رفتاری

اختلال شخصیتی و رفتاری از دیگر علائم بیماری آلزایمر است. در این مورد بیمار دچار اختلال در شخصیت و نوع رفتار خود می‌شود مانند:

• خیلی زودتر از قبل از بروز برخی اتفاق‌ها و رفتارها ناراحت می‌شود.
• به صورت مداوم اضظراب دارد.
• نسبت به قبل عصبی‌تر و نگران‌تر است.
• علاقه خود را نسبت به یک سری مسائل از دست می‌دهد.
• احساس همدلی خود را به بسیاری از موارد از دست می‌دهد.
• بروز برخی رفتارهای وسواسی
• بروز رفتارهای نامناسب با جامعه

علائم بیماری آلزایمر در افراد مسن

بیماری فراموشی یا همان آلزایمر که همان اختلال مغزی محسوب می‌شود در سنین بالا بیشتر مشاهده می‌شود. این اختالات در سلول‌های عصبی و مغزی باعث ایجاد مشکل در دریافت و نگهداری اطلاعات می‌شود. از مهم‌ترین علائم بروز این بیماری در افراد سالمند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• ایجاد مشکل در برقراری ارتباط با دیگران
• وابستگی بیش از حد به دیگران برای نگهداری از آن‌ها
• بی حالی و خواب آلودگی بیش از حد
• ایجاد اختلال در حافظه و به یاد آوردن برخی موضوعات

آلزایمر زودرس و علائم آن

همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم احتمال بروز این بیماری در افراد دارای 65 سال به بالا بیشتر است اما برخی افراد در سنین پایین‌تر هم هستند که به این بیماری مبتلا شوند. با توجه به تحقیقات انجام شده حدود 5درصد از افراد جهان در سنین زیر 50 سال به بیماری فراموشی مبتلا می‌شوند. از علائم بیماری زودرس می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• از دست دادن حافظه و ایجاد مشکل و اختلال در حافظه
• ایجاد مشکل در انتخاب کلمه مناسب برای صحبت کردن
• ایجاد مشکل و اختلال در بینایی (بینایی این افراد کاهش می‌یابد)

بهترین راه برای تشخیص آلزایمر کدام است؟

در مرحله اول باید بدانیم که بهترین راه برای تشخیص این بیماری مراجعه به متخصص است اما برای تشخیص آن باید چند مورد را بررسی کرد و سپس به نتیجه رسید. در ادامه به شرح مختصری از مراحل تشخیص این بیماری پرداخته‌ایم.

• مرحله اول: در این مرحله ممکن است بیمار هیچگونه علائمی نداشته باشد و با بررسی وراثت و وجود فرد مبتلا به این بیماری در خانواده می‌توان این بیماری را بررسی کرد.
• مرحله دوم: در این مرحله علائم فراموشی‌های زودگذر ناخودآگاه پدید می‌آید و فرد به صورت موقتی دچار اختلال ذهنی می‌شود.
• مرحله سوم: در مرحله سوم فرد دچار اختلالات جسمی و روانی خفیف می‌شود.
• مرحله چهارم: در این مرحله می‌توان بیماری فراموشی را تشخیص داد اما همچنان علائم آن بسیار خفیف است و بیمار تنها دچار برخی اختلال‌های ذهنی است.
• مرحله پنجم: در مرحله افراد نزدیک بیمار مانند خانواده او به صورت مشهود می‌توانند تشخیص دهند که او دچار بیماری فراموشی شده است.
• مرحله ششم: در این مرحله بیمار حتی برای پوشیدن لباس یا غذا خوردن به کمک دیگران احتیاج پیدا می‌کند.
• مرحله هفتم: مرحله هفتم، آخرین و حتی می‌توان گفت خطرناک‌ترین مرحله است و بیمار باید به صورت مداوم تحت مراقبت و معاینه پزشک قرار گیرد.

برای تشخیص آلزایمر چه آزمایش‌هایی لازم است انجام شود؟

بیماری فراموشی یا آلزایمر درمان مشخصی ندارد و نمی‌توان گفت که با انجام دادن آزمایش خاصی می‌توان به صورت قطعی آن را تشخیص داد. برخی از آزمایش‌هایی که به کمک آن می‌توان به بروز این بیماری پی برد عبارتند از:

• آزمایش جسمی
• آزمایش عصبی
• آزمایش ذهنی
• تصویربرداری

آزمایش جسمی برای تشخیص بیماری آلزایمر

برخی آزمایش‌های ذهنی به تشخیص این بیماری کمک می‌کند مانند:

• آزمایش خون
• آزمایش ادرار
• آزمایش فشار خون
• ضربان قلب
• بررسی دمای بدن

آزمایش عصبی برای تشخیص بیماری آلزایمر

آزمایشات عصبی که طبق آن‌ها می‌توان این بیماری را تشخیص داد عبارت است از:

• آزمایش رفلکس عضلات
• بررسی گفتار فرد

آزمایش ذهنی برای تشخیص بیماری آلزایمر

آزمایشات ذهنی که طبق آن‌ها بتوان این بیماری را تشخیص داد وجود ندارد اما برخی سوالات هستند که تمرکز و اختلال ذهنی را بررسی می‌کنند مانند:

• رئیس جمهور کیست؟
• اسم شما چیست؟
• امروز چه تاریخی از تقویم است؟

تصویربرداری برای تشخیص بیماری آلزایمر

برای تشخیص این بیماری تصویربرداری‌های زیر بسیار کمک کننده است:

• سی تی اسکن ctscan: به کمک سی تی اسکن می‌توان آسیب‌هایی که به سلول‌های مغز وارد شده را بررسی کرد.
• ام ار ای mri: به کمک این تصویربرداری تصویر از جزئیات مغز به دست آید.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری: این اسکن به منظور بررسی ویژگی‌های غیر طبیعی مغز مورد استفاده واقع می‌شود.
• اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون: از این اسکن به منظور تشخیص پلاک‌های موجود در مغز استفاده می‌شود.

پیشگیری از بروز بیماری آلزایمر

برای بیماری فراموشی یا همان آلزایمر تاکنون درمان مشخصی صورت نگرفته است به همین خاطر برای جلوگیری و پیشگیری از بروز این بیماری توجه به نکات زیر از اهمیت بالایی برخوردار است.

• عدم مصرف مشروبات الکلی
• عدم استعمال دخانیات
• رعایت رژیم غذایی مناسب
• ورزش کردن
• انجام تمرین‌های مخصوص به منظور تقویت حافظه مانند مطالعه کردن یا جدول حل کردن
• مصرف مواد غذایی گیاهی
• انجام فعالیت‌های اجتماعی
• مصرف آنتی اکسیدان لازم در مواد غذایی

پیشگیری دارویی از بیماری آزایمر

باتوجه به بررسی و تحقیقات انجام شده مصرف برخی داروها و مکمل‌ها می‌تواند در جلوگیری از بروز این بیماری بسیار مفید باشد که در ادامه به شرح مختصری از آن‌ها پرداخته‌ایم.

• جینکوسان فارماتون (Gincosan Pharmaton): جینکوسان یک مکمل غذایی است که از دو گیاه که جنبه دارویی دارند به نام‌های جینسنگ و جینکو بیلوبا ساخته شده است. جینسینگ دارای انواع مختلفی است که جالب است بدانید هر کدام آن‌ها تقریبا خواص مشترک دارند که موجب تقویت غدد فوق کلیوی و ترشح بیشتر هورمون‌های جنسی و مولد انرژی و از همه مهم‌تر افزایش قدرت ذهنی در خانم‌ها و آقایان می‌شود. همچنین جینکو بیلوبا یک داروی گیاهی است که موجب بهبود گردش خون و اکسیژن رسانی به مغز می‌شود و به قدرت حافظه کمک می‌کند.
• جینکوتیدی: جینکوتیدی قرصی است که از جینکوبیلوبا ساخته شده است و به حفظ و بالا رفتن قدرت حافظه بسیار کمک می‌کند. اغلب متخصصان برای جلوگیری از بروز این بیماری برای افراد این دارو را تجویز می‌کنند زیرا موجب تقویت حافظه می‌شود.

عوارض بیماری آلزایمر

این بیماری مانند سایر بیماری‌ها دارای عوارض مخصوص خود است که اگر در تشخیص آن سریع عمل کنیم میزان بروز آن‌ها کاهش می‌یابد. برخی از عوارض این بیماری شامل موارد زیر می‌شود:

• ایجاد اختلال در تکلم
• ایجاد اختلال در غذا خوردن
• عدم حفظ تعادل
• عدم کنترل ادرار و‌ مدفوع

عوارض جانبی بیماری آلزایمر

این بیماری علاوه بر عوارض ذکر شده عوارض جانبی نیز دارد که احتمال بروز آن‌ها بسیار کم است. برخی از آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

عفونت ریه

افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند دچار اختلال در بلع می‌شوند که همین مورد می‌تواند موجب آسپیره شدن مواد غذایی یا مایعات به مجاری هوایی و ریه ها شود. در این صورت به مرور زمان بیمار دچار عفونت ریه نیز می‌شود.

عفونت مجاری ادرار

همچنین فرد بیمار به دلیل بی اختیاری در ادرار دچار مشکل در تخلیه مثانه می‌شود که همین موضوع منجر به عفونت خطرناک مجاری ادرار می‌شود.

شکستگی و آسیب‌های ناشی از زمین خوردن

بیماران مبتلا به آلزایمر دچار عدم حفظ تعادل می‌شود به همین خاطر فرد ممکن است بیشتر از حد معمول زمین بخورد و طی این زمین خوردن‌ها دچار آسیب‌هایی مانند شکستگی استخوان و وارد شدن ضربه به سر (ضربه مغزی) شود.

آسیب‌های ناشی از ماهیت بیماری

برخی بیماران ممکن هستند به خاطر اختلال در تکلم نتوانند مشکلات خود را به زبان آورند و همین موضوع باعث عصبی و پرخاشگر شدن بیمار شود.

برای درمان آلزایمر چه روش‌هایی وجود دارد؟

همانطور که بارها در این مطلب به آن اشاره شد درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما روش‌هایی هستند که می‌توانند میزان پیشرفت آن را کاهش دهند. برخی روش‌های درمانی که برای این بیماری صورت می‌گیرد عبارت است از:

درمان دارویی بیماری آلزایمر

دو داروی رایج که در صورت تشخیص این بیماری متخصصان تجویز می‌کنند عبارت است از دونپزیل و ریواستیگمین. این داروها کمک کننده به حفظ سطح بالای استیل کولین (نوعی انتقال دهنده عصبی است که به کنترل حافظه بسیار کمک می‌کند) مغز می‌باشند. لازم به ذکر است که اغلب افرادی که به بیماری فراموشی مبتلا می‌شوند دچار افسردگی هم نیز می‌شوند که در این صورت متخصصان مصرف قرص‌های ضد افسردگی و اضطراب را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهد.

سایر روش‌های درمانی آلزایمر

افرادی که به ایم بیماری مبتلا می‌شوند باید سبک زندگی خود را کمی تغییر دهند به عنوان مثال باید تمرکز بیشتری در انجام وظایف روزمره خود داشته باشند، در طول شبانه روز استراحت کافی داشته باشند و همچنین تحت نظر پزشک ویتامین E مصرف کنند.

سوالات متداول در رابطه با بیماری آلزایمر

آیا ورزش به درمان آلزایمر کمک می‌کند؟

فعالبت بدنی می‌تواند تا حدودی ماهیچه‌های بدن و حتی ذهن را قوی کند و بروز احساس‌‌هایی مانند احساس افسردگی و اضطراب بکاهد به همین خاطر می‌توان گفت که ورزش می‌تواند به پیشگیری از بروز این بیماری کمک کند.

چه انتظاری از افراد مبتلا به آلزایمر می‌توان داشت؟

آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که به مرور طمان ذهن فرد را رو به زوال می‌برد. همچنینی میزان بروز این بیماری در هر فرد متفاوت است و نزدیکان این افراد با توجه به میزان بروز این بیماری نباید توقع بسیاری در انجام برخی وظایف داشته باشند.

آلزایمر چه تاثیری بر روی مغز می‌گذارد؟

در حین بروز و پیشروی این بیماری سلول‌های مغزی از بین می‌روند یا به عبارتی می‌میرند. با پیشرفت این بیماری مغز کوچک و دچار زوال می‌شود.

امکان مراقبت از فردی که به آلزایمر مبتلا شده است وجود دارد؟

این بیماری مراحل مختلفی دارد که در مراحل اولیه مراقت از این بیمارها در خانه وجود دارد.

چه روش‌هایی به پیشگیری از آلزایمر کمک می‌کند؟

روش‌های مختلفی وجود دارد که از بروز این بیماری جلوگیری می‌کنند اما طبق آمار نشان داده شده مطالعه و انجام فعالیت‌های اجتماعی روزمره به جلوگیری از پیشروی آن بسیار کمک می‌کند.